Amnesty International reageert geschokt op de veroordeling van zeven leden van Extinction Rebellion (XR) door de rechtbank van Den Haag. De klimaatactivisten kregen taakstraffen van 30 tot 60 uur opgelegd voor opruiing en vernieling. Ze hadden anderen opgeroepen de A12 in Den Haag te blokkeren en spoten graffiti op de tunnelwand.

Amnesty betreurt dat het demonstratierecht en het recht op vrije meningsuiting "nauwelijks een rol" hebben gespeeld in deze rechtszaak. "We vrezen dan ook dat de veroordeling van de zeven demonstranten een zorgwekkende voorbode is voor soortgelijke toekomstige zaken." Amnesty zegt daarom uit te kijken naar het hoger beroep.

"Een weg blokkeren kan, als vorm van burgerlijke ongehoorzaamheid, beschermd worden door het demonstratierecht", zegt Amnesty. "Demonstraties, waaronder blokkades, veroorzaken onvermijdelijk hinder en overlast. De mensenrechten schrijven voor dat, zolang er geen sprake is van grootschalige en langdurige ontwrichting, de overheid dat moet tolereren." Volgens de mensenrechtenorganisatie beschermt het demonstratierecht ook alle voorbereidingen die nodig zijn om een protest tot een succes te maken. "Een voorbeeld hiervan is het promoten van een demonstratie, zodat er meer mensen naartoe komen. De overheid moet enige ruimte laten voor de oproep tot een demonstratie. Zeker als de overheid op de hoogte is van de actie en het verkeer kan omleiden om zo andere weggebruikers te ontlasten. Zoals het geval was bij de demonstratie op de A12."

Tekst gaat door onder foto.

Foto: Joris Wijsmuller (Twitter)

Geen gevaarlijke situaties

Volgens het Openbaar Ministerie zijn de blokkades van de A12 ontwrichtend en kunnen er zeer gevaarlijke situaties ontstaan. Amnesty bestrijdt dat: "Wij waren meerdere keren als waarnemer bij de protesten aanwezig en zagen daarbij geen signalen van ontwrichting. Ook de media maakten geen melding van een verkeersinfarct of zeer gevaarlijke situaties. Bovendien kondigde XR de demonstratie ruim van tevoren aan, waardoor de gemeente wist waar en wanneer het protest zou plaatsvinden. Dat gaf de gemeente de mogelijkheid het protest goed te faciliteren en maatregelen te nemen om zowel de demonstratie als anderen te beschermen."

"Als het protest vreedzaam is, moet de overheid het protest beschermen", volgens Amnesty. "Ook als daarmee regels worden overtreden. Het strafrechtelijk vervolgen van vreedzame demonstranten heeft een belangrijk ontmoedigend effect op het meedoen aan demonstraties en criminaliseert vreedzame demonstranten. Dat zet het demonstratierecht onder druk."

Volgens Amnesty past de vervolging in een bredere trend in Europa. "Amnesty International spreekt zich regelmatig uit over maatregelen die het demonstratierecht ondermijnen. Het demonstratierecht is van groot belang. De overheid moet daarom zoveel mogelijk wegblijven van maatregelen die mensen kunnen afschrikken om te gaan demonstreren of daartoe op te roepen."